Τι είναι το σάρκωμα;
Το σάρκωμα είναι μια σπάνια κακοήθεια που αναπτύσσεται στους συνδετικούς ιστούς του σώματος, όπως είναι οι μύες, οι τένοντες, το λίπος, τα αγγεία, τα νεύρα και τα οστά. Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα όγκων, που διαφέρουν σημαντικά ως προς την κλινική εικόνα, τη βιολογική συμπεριφορά και την πρόγνωση.
Το σάρκωμα αποτελεί πολύ σπάνια μορφή καρκίνου στους ενήλικες (μόλις το 1-2% των περιπτώσεων). Ωστόσο, είναι υπεύθυνο για περίπου το 15-20% των κακοηθειών σε παιδιά και εφήβους.
Η νόσος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, κάτι που την καθιστά διαγνωστικά απαιτητική. Συγκεκριμένα, εντοπίζεται:
- στα κάτω άκρα
- στον κορμό
- στην κοιλιακή χώρα
- στα άνω άκρα
- στην κεφαλή
Ποια είναι τα αίτια και οι παράγοντες κινδύνου;
Η ακριβής αιτία εμφάνισης των σαρκωμάτων παραμένει άγνωστη. Η νόσος ξεκινά όταν κύτταρα των μαλακών μορίων ή του οστού υποβάλλονται σε γενετικές μεταλλάξεις. Έτσι, αποκτούν την ικανότητα να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα και να σχηματίζουν μάζες. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σαρκώματος, όπως:
- Έκθεση σε υψηλές δόσεις ακτινοβολίας, π.χ. στο πλαίσιο προηγούμενης αντικαρκινικής θεραπείας.
- Συγγενή γενετικά σύνδρομα, όπως Li-Fraumeni, νευροϊνωμάτωση τύπου 1 και ρετινοβλάστωμα.
- Χρόνιο λεμφοίδημα.
- Έκθεση σε τοξικές ουσίες, όπως χλωροφαινόλες και αρσενικό.
- Ορισμένοι Ιοί, όπως ο HHV-8 σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα
Ποια συμπτώματα προκαλεί το σάρκωμα;
Τα συμπτώματα διαφέρουν στους ασθενείς ανάλογα με τη θέση που εντοπίζεται και το μέγεθος του όγκου. Στα αρχικά στάδια, τα σαρκώματα είναι συνήθως ασυμπτωματικά, γεγονός που καθυστερεί σημαντικά τη διάγνωση. Τα πιο τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ανώδυνη ψηλαφητή μάζα που αυξάνεται σταδιακά.
- Πόνος, ειδικά αν η μάζα πιέζει νεύρα ή άλλες δομές.
- Περιορισμός κινητικότητας (π.χ. χωλότητα).
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους ή αδυναμία.
- Σπονδυλικός ή οστικός πόνος χωρίς τραυματισμό.
- Γαστρεντερικά προβλήματα σε περιπτώσεις ενδοκοιλιακού σαρκώματος.
Είναι πολύ σημαντικό, ασθενείς που εμφανίζουν οποιαδήποτε μάζα με διάμετρο άνω των 4 εκατοστών, ή που βρίσκεται βαθύτερα από το υποδόριο και παρουσιάζει αυξητική τάση, να απευθύνονται άμεσα σε έναν εξειδικευμένο Ορθοπεδικό Χειρουργό, ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση και να εφαρμοστεί η κατάλληλη θεραπεία.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του σαρκώματος απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση. Αρχικά, κατά την κλινική εκτίμηση, ο Ορθοπεδικός Χειρουργός καταγράφει τα συμπτώματα και το ιστορικό του ασθενή και προχωρά σε φυσική εξέταση. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται απεικονιστικός έλεγχος με μαγνητική τομογραφία (MRI), η οποία προσφέρει άριστη απεικόνιση μαλακών μορίων. Εφόσον χρειαστεί επιπρόσθετη εκτίμηση, ο Ορθοπεδικός μπορεί να υποβάλλει τον ασθενή και σε αξονική τομογραφία (CT) ή PET scan. Ωστόσο, το πιο σημαντικό βήμα για την επιβεβαίωση της διάγνωσης είναι η βιοψία. Εκτελείται δια λεπτής βελόνης υπό απεικονιστική καθοδήγηση αποκλειστικά από εξειδικευμένο Χειρουργό.
Η βιοψία είναι προϋπόθεση πριν από οποιαδήποτε θεραπεία, καθώς εξασφαλίζει ότι η διάγνωση είναι σωστή και αποτρέποντας την εφαρμογή ακατάλληλων ή επιβλαβών θεραπευτικών πράξεων.
Σταδιοποίηση Σαρκώματος
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι μετά τις διαγνωστικές εξετάσεις, ο Ορθοπεδικός είναι σε θέση να κρίνει σε ποιο στάδιο εξέλιξης βρίσκεται το σάρκωμα. Κρίσιμος παράγοντας είναι η ύπαρξη ή όχι μεταστάσεων, το μέγεθος, καθώς και το πόσα μυϊκά διαμερίσματα προσβάλλονται. Κρίσιμο επίσης είναι να αξιολογηθεί, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σαρκωμάτων των άκρων, εάν είναι εφικτή η χειρουργική διάσωση του μέλους.
Πώς αντιμετωπίζεται το σάρκωμα;
Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου αποτελεί τη βασική και πιο αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση. Ο κύριος στόχος είναι η πλήρης αφαίρεση του σαρκώματος με καθαρά χειρουργικά όρια, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος της υποτροπής. Ανάλογα και το κάθε περιστατικό, το χειρουργικό πλάνο προσαρμόζεται. Για παράδειγμα, σε όγκους που εντοπίζονται στα άκρα εφαρμόζονται τεχνικές που στοχεύουν στη διατήρηση του σκέλους. Από την άλλη, αν ο καρκίνος έχει επεκταθεί, ενδέχεται να εφαρμοστεί ακρωτηριασμός. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι πλέον ο ακρωτηριασμός αποτελεί σπάνια περίπτωση, καθώς αποφεύγεται στα περισσότερα περιστατικά. Η τελική πρόγνωση θα εξαρτηθεί από τον ιστολογικό τύπο, το μέγεθος, τη θέση, τον βαθμό κακοήθειας και την πληρότητα της εκτομής. Σε γενικές γραμμές, τα σαρκώματα που αφαιρούνται πλήρως με υγιή όρια έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης.
Τέλος, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να εφαρμοστεί συνδυαστικά με άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως:
- Ακτινοθεραπεία
- Χημειοθεραπεία
- Στοχευμένη θεραπεία και ανοσοθεραπεία
- Θερμική ή κρυοθεραπεία (ablation)
Ο Ορθοπεδικός Χειρουργός Δρ. Χρήστος Βώττης διαθέτει απόλυτη εξειδίκευση και εμπειρία στον τομέα της Μυοσκελετικής Ογκολογίας. Εάν έχετε διαγνωστεί με σάρκωμα ή αντιμετωπίζετε ύποπτα συμπτώματα, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μας για μια εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία.