Η αρθροπλαστική του ισχίου θεωρείται από τις χειρουργικές επεμβάσεις με τα καλύτερα αποτελέσματα για τον 21ο αιώνα, καθώς προκαλεί μεγάλη ικανοποίηση στους ασθενείς σε συντριπτικά ποσοστά (>95%). Πρόκειται άλλωστε για τον μοναδικό εγγυημένο τρόπο ριζικής αιτιολογικής αντιμετώπισης της οστεοαρθρίτιδας του ισχίου. Η νόσος εμφανίζεται σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων και μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο και σημαντική έκπτωση της ποιότητας ζωής.
Τι είναι η αρθροπλαστική ισχίου;
Η αρθροπλαστική ισχίου αποτελεί στην πραγματικότητα τη χειρουργική αντικατάσταση της άρθρωσης του ισχίου που έχει φθαρεί από μια νέα τεχνητή άρθρωση. Τα υλικά που αντικαθιστούν τη φυσιολογική άρθρωση είναι συνδυασμός από ειδικά, απόλυτα βιοσυμβατά κράματα τιτανίου ή χρωμίου/κοβαλτίου, κεραμικό και πολυαιθυλένιο. Τα υλικά αυτά είναι αποτέλεσμα μιας εξελικτικής διαδικασίας πολλών δεκαετιών, έτσι ώστε στις μέρες μας να είναι όχι μόνο απόλυτα συμβατά με τον ανθρώπινο οργανισμό αλλά και να εγγυώνται εύκολη και ακριβή τοποθέτηση, καθώς και μακρά βιωσιμότητα.
Παθήσεις που αντιμετωπίζονται με αρθροπλαστική ισχίου
Η πιο συχνές ενδείξεις για αρθροπλαστική ισχίου είναι:
- η οστεοαρθρίτιδα
- η ρευματοειδής αρθρίτιδα
- η άσηπτη νέκρωση της μηριαίας κεφαλής
- κατάγματα του ισχίου
- όγκοι της περιοχής
Η επέμβαση συστήνεται κυρίως όταν ο πόνος δεν ανακουφίζεται πλέον με τα φάρμακα ή τη φυσικοθεραπεία. Επίσης, όταν δυσκολεύει τον ασθενή στις καθημερινές δραστηριότητες και η ποιότητα ζωής μειώνεται σημαντικά (π.χ. δυσκολεύεται να περπατήσει ή να ανέβει σκαλιά κλπ.) η επέμβαση κρίνεται αναγκαία.
Πλεονεκτήματα της αρθροπλαστικής ισχίου
Στη σύγχρονη εποχή, η αρθροπλαστική του ισχίου έχει βελτιωθεί τόσο ώστε να υπόσχεται και να επιτυγχάνει:
- Γρήγορη αποκατάσταση και επάνοδο στη φυσιολογική δραστηριότητα
- Σχεδόν μηδενική απώλεια αίματος
- Ελάχιστο έως καθόλου πόνο
- Μακροχρόνια αντοχή (20 – 25 έτη)
Είδη αρθροπλαστικής ισχίου
Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι αρθροπλαστικής ισχίου:
- Η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι η χειρουργική επέμβαση, κατά την οποία αντικαθίσταται τόσο η μηριαία κεφαλή όσο και η κοτύλη. Χρησιμοποιούνται υλικά όπως τιτάνιο, κεραμικό και πολυαιθυλένιο. Είναι η πλέον διαδεδομένη και ανθεκτική επιλογή.
- Κατά τη διάρκεια της μερικής αρθροπλαστικής αντικαθίσταται μόνο η μηριαία κεφαλή, κυρίως σε ασθενείς με κάταγμα και περιορισμένο προσδόκιμο ζωής.
- Στην επιφανειακή αντικατάσταση (resurfacing) αφαιρείται μόνο η επιφάνεια της μηριαίας κεφαλής και καλύπτεται με μεταλλικό ένθεμα. Χρησιμοποιείται σε νέους ασθενείς με καλή ποιότητα οστού.
Το είδος της τεχνικής εξαρτάται από ηλικία όσο, τη σωματική δραστηριότητα και την υποκείμενη πάθηση του ασθενή.
Χειρουργικές προσπελάσεις
Η χειρουργική προσπέλαση μπορεί να γίνει από διαφορετικές κατευθύνσεις:
- Η πρόσθια (anterior) προσπέλαση απαιτεί μικρότερη τομή και εξασφαλίζει γρήγορη αποκατάσταση με λιγότερο πόνο.
- Η οπίσθια (posterior) προσπέλαση είναι η κλασική τεχνική, που προσφέρει εξαιρετική ορατότητα.
- Η πλάγια (lateral) προσπέλαση προσφέρει καλή σταθερότητα, αλλά αυξάνει την πιθανότητα βλάβης των απαγωγών μυών.
Η προσπέλαση επιλέγεται με βάση τη σωματοδομή του ασθενούς και την εμπειρία του χειρουργού.
Ποιοι ασθενείς είναι κατάλληλοι για την αρθροπλαστική ισχίου;
Όπως ισχύει για κάθε χειρουργική διαδικασία, δεν είναι όλοι οι ασθενείς κατάλληλοι για να υποβληθούν σε αρθροπλαστική ισχίου. Τα κλινικά χαρακτηριστικά και ο απεικονιστικός έλεγχος παρέχουν αρκετές πληροφορίες, ώστε κάποιος έμπειρος εξειδικευμένος Ορθοπεδικός Χειρουργός, να είναι σε θέση να τα αξιολογήσει σωστά και να προβεί στις κατάλληλες προτάσεις για τον ασθενή. Παράγοντες, οι οποίοι μειώνουν τη πιθανότητα κάποιος ασθενής να κριθεί κατάλληλος για την επέμβαση είναι το υπερβάλλον σωματικό βάρος ή η πραγματοποίηση κάποιας προηγούμενης επέμβασης του ισχίου.
Σε κάθε περίπτωση η απόφαση κρίνεται από τα εξατομικευμένα χαρακτηριστικά της κάθε περίπτωσης. Χειρουργός και ασθενείς μπορούν να συζητήσουν τις εναλλακτικές και να καταλήξουν στο βέλτιστο τρόπο αντιμετώπισης του κάθε προβλήματος.
Προεγχειρητική προετοιμασία
Η σωστή προετοιμασία είναι πολύ κρίσιμη για την επιτυχία της επέμβασης. Περιλαμβάνει:
- Κλινική εξέταση και ανασκόπηση ιστορικού του ασθενή
- Ακτινογραφίες και αιματολογικές εξετάσεις
- Διακοπή φαρμάκων που αυξάνουν την αιμορραγία σε συνεννόηση πάντα με τον θεράποντα γιατρό
- Διακοπή καπνίσματος, που επηρεάζει αρνητικά την επούλωση
- Ενημέρωση για τις πιθανές επιπλοκές και την αποκατάσταση
Πώς πραγματοποιείται η επέμβαση;
Τα στάδια της χειρουργικής διαδικασίας συνοψίζονται ως εξής:
- Πραγματοποίηση μικρής τομής στην πρόσθια ή την οπίσθια επιφάνεια του ισχίου.
- Προσεκτική αφαίρεση των φθαρμένων αρθρικών επιφανειών.
- Οστική προετοιμασία με ειδικά εργαλεία και τοποθέτηση ενός μηριαίου στυλεού, ενός ημισεληνοειδούς ενθέματος αντικατάστασης της κοτύλης, καθώς και ενός ενδιάμεσου υλικού διεπαφής (μέταλλο, κεραμικό ή πολυαιθυλένιο)
Η επέμβαση διαρκεί κατά κανόνα περί την 1 ώρα και μπορεί να γίνει είτε με γενική, είτε με περιοχική αναισθησία (π.χ. επισκληρίδιος). Μετά την επέμβαση, ο ασθενής ενθαρρύνεται να περπατήσει έπειτα από μόλις μερικές ώρες. Η διάρκεια της νοσηλείας μπορεί να είναι από 1 έως και 3 ημέρες για την πλειονότητα των περιπτώσεων. Ωστόσο, οι περισσότεροι ασθενείς είναι απόλυτα ασφαλείς και σε θέση να εξέλθουν από το νοσοκομείο μόλις 1 ημέρα μετά το χειρουργείο, οπότε είναι συνήθως και σε θέση να ανέβουν ή να κατέβουν ακόμη και μικρό αριθμό σκαλιών.
Ρομποτική αρθροπλαστική ισχίου
Τα τελευταία χρόνια, εισήχθη η ρομποτική αρθροπλαστική που αποτελεί χειρουργική τεχνική ελάχιστης επεμβατικότητας. Συγκεκριμένα, οι χειρουργικοί χειρισμοί γίνονται με τη συμβολή ενός ειδικού ρομποτικού βραχίονα. Ωστόσο, ο χειρουργός εξακολουθεί να έχει τον απόλυτο έλεγχο, υποβοηθούμενος από τον ρομποτικό βραχίονα. Ο ρομποτικός βραχίονας επιτρέπει την ακριβέστερη τοποθέτηση των προθέσεων, περιορίζοντας έτσι τις αποκλίσεις και τον κίνδυνο εξαρθρήματος και χαλάρωσης και βοηθώντας στις όσο το δυνατόν ακριβέστερες διορθώσεις εν δυνάμει παραμορφώσεων και ανισοσκελίας.
Μετεγχειρητική πορεία και αποκατάσταση
Η αποκατάσταση ξεκινά ήδη λίγες ώρες μετά από το χειρουργείο. Ο ασθενής κινητοποιείται με βοήθεια και βαδίζει με πατερίτσες ή περιπατητήρα. Η νοσηλεία διαρκεί κατά μέσο όρο 1-3 ημέρες, αναλόγως της γενικής κατάστασης του ασθενή.
Απαραίτητη για την επιτυχία της επέμβασης είναι το πρόγραμμα φυσικοθεραπείας που θα δημιουργηθεί από τον Ορθοπεδικό και τον Φυσικοθεραπευτή. Συγκεκριμένα, η φυσικοθεραπεία είναι απαραίτητη για την ενδυνάμωση των μυών και την επανάκτηση της λειτουργικότητας της άρθρωσης. Συνήθως περιλαμβάνει κινησιοθεραπεία, βάδιση και ασκήσεις ισορροπίας.
Επιπλέον, για την πρόληψη θρόμβωσης συστήνεται φαρμακευτική αγωγή με αντιπηκτικά, κάλτσες συμπίεσης και έγκαιρη κινητοποίηση.
Η πλήρης αποκατάσταση διαρκεί συνήθως 3-6 μήνες, αλλά οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν σε φυσιολογικές δραστηριότητες σε 1 – 2 μήνες.
Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα
Η αρθροπλαστική ισχίου έχει εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας και μεγάλη διάρκεια ζωής της πρόθεσης. Ειδικότερα, οι σύγχρονες προθέσεις αντέχουν έως και 25 με 30 έτη, ανάλογα φυσικά με τη χρήση και το σωματικό βάρος. Γι’ αυτό η αποφυγή της έντονης καταπόνησης και η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους είναι σημαντικές. Σε αυτό μπορούν να βοηθήσουν δραστηριότητες όπως το κολύμπι και το ποδήλατο, που ενδυναμώνουν την άρθρωση χωρίς να την επιβαρύνουν.
Ο Ορθοπεδικός Χειρουργός Δρ. Χρήστος Βώττης είναι απόλυτα εξειδικευμένος στην Επανορθωτική Χειρουργική Γόνατος & Ισχίου. Η εκπαίδευσή του, αλλά και η κλινική του εμπειρία στο Νο1 Νοσοκομείο Ορθοπεδικών Παθήσεων των ΗΠΑ (HSS, New York, USA), τον καθιστούν κατάλληλο να αξιολογήσει και να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε πάθηση του ισχίου με ακρίβεια και επαγγελματισμό και επιτυχία. Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα στο ισχίο, επικοινωνήστε μαζί μας για μια ολοκληρωμένη εκτίμηση και εξατομικευμένες λύσεις.
